ABD'nin hedefi hem Rusya hem Türkiye.!

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya'nın Ukrayna savaşını sona erdirmek için Kiev'le 10 gün içinde anlaşmaya varmaması halinde Moskova 'ya yeni yaptırımlar uygulanacağını yineledi. Daha önce eylül başında sona erecek şekilde belirlenen süre, Trump'ın İskoçya ziyareti sırasında kısaltıldı.

Salı günü dönüş yolunda gazetecilere konuşan Trump, yeni takvimi doğrulayarak “Bugünden itibaren on gün” dedi. Ardından, “Ve sonra... tarifeler ve benzeri şeyler gelecek” ifadelerini kullandı.

Yeni yaptırımların, Rusya’dan yapılan ithalata yüzde 100 gümrük vergisi uygulanmasını ve Moskova ile ticarete devam eden ülke ve şirketlere yönelik ikincil yaptırımları içermesi bekleniyor. Dolayısıyla Rusya'dan enerji satın alan başlıca ülkeler arasında yer alan Türkiye de yaptırımların hedefi olacak. 2024 verilerine göre Türkiye ham petrol ithalatının yüzde 65'ini, doğal gazın ise yaklaşık yüzde 42'sini Rusya'dan karşılıyor.

Türkiye-Rusya ekonomik ilişkileri ise sadece enerjiyle sınırlı değil. Tarım ve gıda ürünlerinde de Rusya önemli bir tedarikçi konumunda. Türkiye’nin en çok ithal ettiği tarım ürünü buğday başta olmak üzere, ayçiçeği ürünleri, mısır ve arpa gibi yemlik tahıllar Rusya’dan geliyor. Zaman zaman et ve süt ürünleri ithalatı da söz konusu oluyor.

Sanayi ham maddeleri alanında ise demir-çelik ürünleri inşaat ve sanayi sektörleri için kritik önemde. Alüminyum, bakır ve nikel gibi metaller özellikle yarı işlenmiş halde ithal ediliyor. Ayrıca, termal ve metalurjik kömür sanayi ve enerji üretimi için Rusya’dan sağlanıyor.

Kimyasallar ve gübre ithalatında da Rusya Türkiye’nin önemli tedarikçisi durumunda. Azotlu, potasyumlu ve fosfatlı gübrelerin yanı sıra endüstriyel kimyasallar ve plastik hammaddeleri ithalatında Rusya önemli bir kaynak oluşturuyor.

Makine ve parça ürünlerinde iş makineleri, tarım makineleri ve bazı otomotiv parçaları sınırlı da olsa teknik işbirliği kapsamında artış gösterebiliyor.

Stratejik işbirliği alanında ise S-400  hava savunma sistemleri ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin teknoloji ve mühendislik desteği kapsamında önemli ithalatlar bulunuyor.

Toplamda, 2024 yılında Rusya’dan Türkiye’ye yapılan ithalat yaklaşık 45 milyar dolar civarında seyrediyor. Enerji sektörü bu tutarın yüzde 60’ından fazlasını oluştururken, tarım, gübre ve metal sanayi gibi diğer alanlardaki ticaret de Türkiye ekonomisi için kritik önemde.

Trump, yeni yaptırımların işe yarayıp yaramayacağından emin olmadığını söyledi. “Etkili olabilir de olmayabilir de” diyen Trump, göreve geldiğinden bu yana Ukrayna savaşına hızlı bir diplomatik çözüm bulunmasını istediğini defalarca dile getirmişti.

Ancak son haftalarda ilerleme kaydedilememesinden duyduğu memnuniyetsizliği kamuoyuna duyuran Trump, Rusya’ya yönelik hayal kırıklığını ve yaptırım tehdidini açık şekilde ifade etmeye başladı.

Moskova, müzakereye açık olduğunu birçok kez yineledi ancak olası görüşmelerin sahadaki gerçekler ve çatışmanın kökenleri göz önünde bulundurularak yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Kremlin, Trump’ın açıklamalarının “not edildiğini” duyurdu.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya'nın Ukrayna çevresindeki çatışmayı çözmek için başlatılan barış sürecine bağlı olduğunu, ancak bu sürecin aynı zamanda Rusya’nın çıkarlarını da güvence altına alması gerektiğini belirtti. Moskova’nın askeri operasyonlarını sürdüreceği mesajı da verildi.

Moskova, yeni yaptırım tehditlerine “ters teper” yanıtı da verdi. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, bu ay başında yaptığı açıklamada, hiçbir yaptırımın Moskova’nın “bağımsız, egemen ve istikrarlı rotasında ilerlemesini” engellemeyeceğini belirtti.

Eski Rusya Devlet Başkanı Dmitriy Medvedev ise bu hafta yaptığı açıklamada, Washington’un Moskova ve Kiev’in ne zaman müzakere etmesi gerektiğine karar verme hakkı olmadığını söyledi. Medvedev, Trump’ın açıklamalarını “savaş yolunda bir adım” olarak değerlendirdi ve Rusya'nın “ne İran ne de İsrail” olduğunu vurguladı.