TÜRKİYE’nin sinema hafızası yok olma tehdidiyle karşı karşıya. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Prof. Dr. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin binasının 2019 yılında kapatılması ve binayla ilgili yıkım ihalesinin başlatılmasının ardından sinema arşivinin güvenliği gündemdeki yerini koruyor.

Prof. Dr. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezi binası depreme dayanıksız olduğu gerekçesiyle üniversite tarafından yıkım kararı alındı. İstanbul 9. İdare Mahkemesi Merkez Binası’nın hurda karşılığı yıkım ihalesine karşı açılan davada durumun aciliyeti ve telafisi imkânsız zararların önüne geçebilmek için davalı üniversitenin savunmasını almadan hızla yürütmeyi durdurma kararı verdi. Üniversite savunma dilekçesini verdikten sonra aynı mahkeme, İstanbul 9. Nöbetçi İdare Mahkemesi nin yürütmeyi durdurma kararını itiraz hakkı olmaksızın kaldırdı.

Binanın yıkım sürecine karşı açılan dava sürse de Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektörlüğü yıkım ihalesi için sözleşme imzalayabilir. Öte yandan Rektör Handan İnci, Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezi’ni Ortaköy Kız Öğrenci Yurdu’na taşımayı ve burada kalan öğrencileri de yurttan çıkarmayı planlıyor.

ARŞİVDEKİ FİLMLER DONDURULDU

Yaklaşık 10 bin filmlik arşive sahip olduğu bilinen Prof. Dr. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezi, 1962 yılında sinema ve televizyon alanlarında araştırma, inceleme, uygulama, arşivleme, film, yayım, bilimsel çalışma, yaygın eğitim ve her türlü faaliyeti yapma amacıyla kuruldu. Aydınlık’ın edindiği bilgilere göre merkezde bulunan film arşivinin çeşitli yerlere dağıtıldı, bazı filmler ise donduruldu.

FİLM YÖN’DEN AÇIKLAMA GELDİ

Prof. Dr. Sami Şekeroğlu Sinema-TV Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin yıkım kararıyla ilgili Film Yönetmenleri Derneği açıklama yaptı. Dernekten yapılan açıklamada, Türk Film Arşivi’nin akıbeti hakkında derin endişelerin oluştuğu belirtildi.

Arşivin kültürel bir miras olduğu belirtilen açıklamada, “Türk sinemasının geçmişine ışık tutan ve temelleri Prof. Sami Şekeroğlu tarafından atılan bu arşiv, gönüllü öğrencilerin katkılarıyla toplanan yaklaşık on bin filmi barındırmaktadır. Arşiv, Metin Erksan, Lütfi Akad, Halit Refiğ, Atıf Yılmaz, Memduh Ün, Duygu Sağıroğlu, Feyzi Tuna, İlhan Arakon ve Tevfik İsmailov gibi Türk sinemasının temel taşlarının emekleriyle şekillenmiş bir kültürel mirası temsil etmektedir. Bu ustalar yalnızca destekleriyle değil, aynı zamanda hem kendi filmlerini arşive bağışlayarak hem de öğrenciler yetiştirerek bu mirasın oluşmasına doğrudan katkı sunmuşlardır.” ifadelerine yer verildi.

‘TÜRK FİLM ARŞİVİ SAHİPSİZ KALDI’

Son beş yılda binanın yıkım kararı ve hukuki süreçler nedeniyle arşivle ilgili durumun belirsiz hale geldiği tespiti yapılan açıklamada şu sözler kullanıldı:

“Ne var ki son beş yılda arşivin durumu, binasının deprem tehlikesi gerekçe gösterilerek boşaltılması ve çözülemeyen hukuki süreçler nedeniyle giderek daha da belirsiz bir hale gelmiştir ve Türk Film Arşivi sahipsiz kalmıştır. Bu durum yalnızca bir arşivin değil, Türk sinema tarihinin ve kültürel belleğimizin yok olma tehlikesine işaret etmektedir. Film arşivinin kaybı, bir orman yangınında yok olan ağaçlar gibi geri dönüşsüz olacaktır.”

“Arşiv, genç kuşakların zengin Türk sinema birikimiyle tanışabilmesi için erişime açılmalı, gerekli arşivleme koşulları sağlanmalı ve dijital kopyalama çalışmaları hızlandırılmalıdır.” çağrısı yapılan açıklamada arşivin bugünü ve geleceği hakkında da kamuoyunun aydınlatılması gerektiği kaydedildi.

‘KÜLTÜREL MİRASIN GÜVENLİĞİ İÇİN GEREKLİ ADIMLAR ATILMALI’

Film Yön’ün açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“Türk sinemasına emek vermiş yönetmenler olarak çağrımız nettir:

Arşivin bugünü ve geleceği hakkında kamuoyuna açık ve şeffaf bir açıklama yapılmalıdır. Bu arşivin hangi kurum tarafından korunacağı, hangi bütçeyle sürdürüleceği ve hangi koşullarda araştırmacılara açılacağı somut bir şekilde açıklanmalıdır. Bu süreçte, devlet arşivlerinde uygulanan yöntemler gibi, düzenli bakım ve dijitalleştirme süreçleri mutlaka yürütülmeli ve bu süreçler, belirlenen uzman kadrolar tarafından yönetilmelidir.

Bu kültürel mirasın güvenliği için gerekli adımlar ivedilikle atılmalıdır. Arşiv, filmlerin yanmaya, bozulmaya ve kaybolmaya karşı korunması için uluslararası standartlara sahipti. Bu standartların korunması, günümüz koşullarına uyumlu hâle getirilmesi ve arşivin adeta canlı bir organizma gibi yaşatılması elzemdir.

Arşiv, genç kuşakların zengin Türk sinema birikimiyle tanışabilmesi için erişime açılmalı, gerekli arşivleme koşulları sağlanmalı ve dijital kopyalama çalışmaları hızlandırılmalıdır.

Bu kültürel kayba seyirci kalmayacağımızı ve sürecin takipçisi olacağımızı saygıyla duyururuz.”